Makat çatlağı (anal fissür) nedir?
Makatta oluşan küçük çatlaklara anal fissür adını veriyoruz. Küçük bir sorun gibi görünse de şiddetli ağrıya yol açarak yaşam kalitesini düşürür. Çatlak çoğunlukla makatın arka orta hattında yer alır. Çatlak dört haftadan uzun süredir devam ediyorsa kronik anal fissür olarak tanımlarız.
Makat çatlağı nasıl oluşur?
Sert dışkı makattan geçerken dokuyu zorlar ve yırtıklara neden olur. Kabızlık, ishal, beslenme değişiklikleri, inflamatuvar barsak hastalıkları (Crohn, ülseratif kolit) ve laksatif kullanımı gibi faktörler çatlak gelişimini kolaylaştırır.
Makat çatlağı belirtileri nelerdir?
En belirgin şikayet, büyük tuvalet sırasında makatta cam ya da jilet kesiyormuş gibi hissedilen ağrıdır. Ağrı bazen dışkılama sonrası da bir süre devam eder. Tuvalet kağıdında veya dışkıda kırmızı kan görebilirsiniz. Kabızlık ve dışkılama zorluğu sık eşlik eder.
Zaman zaman kaşıntı ortaya çıkar. Hastalar ağrı korkusuyla tuvalete gitmeyi ertelediğinde dışkı sertleşir ve şikayetler daha da artar. Böylece bir kısır döngü gelişir.
Makat çatlağı tanısı nasıl konur?
Tanıyı uzman hekim muayene ile koyar. Muayenede sentinel pili dediğimiz cilt uzantısı, fissür hattı ve makatın iç kısmındaki hipertrofik anal papilla görülür. Akut fissür kırmızı ve tazeyken kronik fissür daha beyaz görünür.
Makat çatlağı hangi hastalıklarla karışabilir?
Makat çatlağındaki hipertrofik papilla zaman zaman hemoroid ile karışır. Özellikle ağrı nedeniyle muayene zorlaştığında ayırıcı tanı önem kazanır. Makat apsesi, siğil, fistül ve makat kanseri gibi hastalıkları ayırmak gerekir.
Makat çatlağı nasıl tedavi edilir?
Tedavide temel amaç iç makat kasının basıncını azaltmaktır. Bu amaçla öneriler, ilaçlar ve cerrahi yöntemler kullanırız. Akut fissürde diyet düzenlemesi ve lif alımını artırarak çoğunlukla medikal tedavi ile başarı sağlarız. Kronik fissürde ise cerrahi yöntemleri gündeme alabiliriz.
Makat çatlağı kendi kendine geçer mi?
Özellikle kronikleşmiş makat çatlakları çoğu zaman kendiliğinden iyileşmez. Her dışkılamada şikayetleri tetiklemeye devam eder. Bu nedenle mutlaka tedavi etmek gerekir. Tedavi edilmezse perianal apse veya anal fistül gibi sorunlara yol açabilir.
Botoks tedavisi nasıl uygulanır?
Günümüzde komplike olmayan anal fissürlerde cerrahiye alternatif olarak Botulinum toksini (Botoks) enjeksiyonu kullanıyoruz. Bu uygulamayı çoğu zaman anestezi gerekmeden poliklinikte yapıyoruz ve hastayı işlemden hemen sonra evine gönderebiliyoruz. Çeşitli çalışmalarda tedavi başarısı %75-85 olarak bildiriliyor.