Makat çatlağı (anal fissür) nedir?
Makatta oluşan küçük çatlaklara anal fissür adını veriyoruz. Kendisi küçük ancak acısı büyük olabilen ve yaşam kalitesini düşüren bir durumdur. Çatlaklar makatta en çok arka orta hatta oluşur. Şayet çatlak 4 haftadan daha uzun süredir mevcut ise kronik anal fissürden bahsedilir.
Makat çatlağı nasıl oluşur?
Sert dışkının makattan geçerken oluşan yırtıklara sebep olan kabızlık, ishal, beslenme değişiklikleri, iltihabi barsak hastalıkları (Crohn hastalığı, ülseratif kolit), laksatif ilaç kullanımı gibi etkenler makat çatlağı oluşumuna sebep olabilir.
Makat çatlağı belirtileri nelerdir?
En sık görülen belirti büyük tuvalet sırasında makatta hissedilen cam veya jilet keser gibi olan ağrıdır. Ağrı büyük tuvalet sonrasında da devam edebilir. Tuvalet kağıdına veya dışkıya bulaşacak şekilde kırmızı renkli kanama görülebilir. Ayrıca kabızlık ve büyük tuvalet yapmada zorlanma görülebilir.
Zaman zaman kaşıntı da olabilir. Bu şikayetleri yaşayan hastalar istemsiz olarak büyük tuvalete gitmeyi erteleyebilirler. Bunun sonunda dışkı daha da sertleşir ve şikayetler daha da şiddetli hissedilir. Böylelikle bir kısır döngü oluşur.
Makat çatlağı tanısı nasıl konur?
Makat çatlağında tanı uzman hekimin muayenesi ile konur. Muayenede anal fissür tiradı dediğimiz sentinel pili dediğimiz hipertrofik cilt uzantısı, fissür yani çatlak hattı ve makatın iç kısmında hipertrofik anal papilla izlenebilir. Akut fissürde çatlak hattı daha kırmızı ve taze iken kronik fissürde daha beyaz görünümdedir.
Makat çatlağı hangi hastalıklarla karışabilir?
Makat çatlağının hipertrofik papilla dediğimiz cilt uzantısı zaman zaman hemoroid zannedilebilir. Kaldıki makat çatlağı olan hastanın ağrısı nedeniyle muayenesi de mümkün olmadığından ayırıcı tanı önem kazanır. Makat apsesi, makat siğili, makat fistülü, makat kanseri gibi hastalıklar karışabileceği hastalıklar arasında sayılabilir.
Makat çatlağı nasıl tedavi edilir?
Tedavide temel prensip internal sfinkter dediğimiz iç makat kasının basıncının düşürülmesidir. Bu kasın gevşetilmesi için bazı öneriler, ilaçlar ve cerrahi işlemler kullanılmaktadır. Akut fissürlerde genellikle diyetin düzeltilmesi, bol lifli gıda alımının arttırılması ile birlikte medikal tedavi ön planda iken, kronik fissürlerde cerrahi yöntemler gündeme gelebilir.
Makat çatlağı kendi kendine geçer mi?
Özellikle kronikleşmiş makat çatlakları kendiliğinden geçmez. Her dışkılamada şikayetlere sebep olmaya devam eder. Bu nedenle mutlaka tedavi edilmelidir. Şayet tedavi edilmez ise perianal abse veya anal fistül gibi sorunlara neden olabilir.
Botoks tedavisi nasıl uygulanır?
Günümüzde yeni bir uygulama ile komplike olmamış anal fissür hastalarına cerrahi tedaviye alternatif olarak Botulinum toksini (Botoks) enjeksiyonu yapılmaktadır. İşlem anestezi gerektirmeden poliklinik şartlarında uygulanmakta ve işlemden hemen sonra hastalar evlerine gönderilmektedirler. Çeşitli çalışmalarda başarı %75-85 olarak bildirilmektedir.