Hızlı kilo kaybı yaşayan ya da obezite cerrahisi geçiren kişilerde safra kesesi taşı oluşma riski gerçekten yüksektir. Bu durumun temel nedenleri şöyle sıralanabilir:
- Safra Yoğunluğunun Artması
- Hızlı kilo kaybı sırasında vücut, yağları daha hızlı bir şekilde metabolize eder ve bu süreçte fazla kolesterol açığa çıkar. Karaciğerden safra kesesine taşınan bu kolesterol safra sıvısında aşırı yoğunlaşarak taş oluşumuna yol açabilir. Normalde kolesterol, safra asitleri ve lesitinle çözülerek safra kesesinde tutulur; ancak aşırı kolesterol, çözünürlüğü bozarak taşların oluşmasına sebep olur.
- Safra Kesesi Hareketliliğinin Azalması
- Hızlı kilo kaybı sırasında, özellikle az yağlı diyetlerde, safra kesesi yeterince sık kasılmaz ve boşalmaz. Bu hareketsizlik, safra kesesi içinde safra birikmesine ve çamurumsu maddelerin taş haline gelmesine yol açabilir.
- Hormonal Değişiklikler
- Hızlı kilo kaybı ya da cerrahi sonrası, vücutta bazı hormon seviyeleri değişir. Bu hormonal değişiklikler safra üretimini ve kesenin boşalma hızını etkileyerek taş oluşumuna katkıda bulunabilir.
- Cerrahi Sonrası Beslenme ve Emilim Değişiklikleri
- Obezite cerrahisi (örneğin, gastrik bypass veya sleeve gastrektomi) sonrası, bağırsaklardan yağ ve bazı besinlerin emilimi azalır. Bu da safra kesesinin işlevini ve safra içeriğini değiştirerek taş oluşumuna neden olabilir.
- Bilirubin Artışı
- Bazı durumlarda, hızlı kilo kaybı veya cerrahi sonrası kırmızı kan hücreleri daha hızlı yıkılabilir. Bu durum safra içindeki bilirubin miktarını artırarak kalsiyum bilirubinat taşlarının oluşmasına neden olabilir.
Hızlı kilo kaybının bu tür komplikasyonları önlemek için kilo kaybının daha yavaş ve düzenli yapılması, dengeli bir beslenme planının izlenmesi ve gerekiyorsa doktor tavsiyesi ile safra kesesi koruyucu ilaçların kullanılması faydalı olabilir.